បើអ្នកមិនមែនជាអ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រ អ្នកប្រាកដជាងឿងឆ្ងល់ដល់ ក្រ ញា ញ់ ខួ រ ក្រោយ ពីឆា ក ប្រ យុ .ទ្ធ ត្រូវបា ន ប ញ្ច ប់ មួ យ ច ម្អិ នកំពឹស ដោយចោ ទ សួ រ ខ្លួ នឯងថា តើ សិ .ច ទូ ទៅគួរតែមានរយៈពេលប៉ុន្មា ន នា ទី ? ទោះបីជាអ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រក៏នៅមិនទាន់ច្បាស់ក្នុងការឆ្លើយសំណួរនេះដែរ។
វេជ្ជបណ្ឌិត ប្រ៊េនដាន ហ្សៃ ជា ចិ ត្ដ វិ ទូ នៃសាកលវិទ្យាល័យឃ្វីនលែន បាននិយាយថា លោកបានដឹងថា សិ .ច មានអត្ថន័យច្រើនជាងការដាក់ ប ញ្ចូ .ល លិ .ង្គ ចូ លក្នុ ង យោ .នី រួ ច បា .ញ់ ទឹ ក កា .ម។ ប៉ុន្ដែទ ង្វើសេសសល់ដើម្បីបំពេញន័យងាយស្រួលឆ្លើយ ទេ នោះ គឺ កា រ ថើ .ប ឱ ប រឹ ត និង ប បោ ស អ ង្អែ ល ជា ដើ ម។
ដើម្បីឲ្យកាន់តែងាយយល់ យើងគ្រាន់តែផ្ដោតលើការ ប ញ្ចេ ញទឹ ក កា .ម ប៉ុ ណ្ណោះ ។ កា រវា ស់ វែ ង រយៈពេលមធ្យមចំពោះការ ប ញ្ចេ ញ ទឹ ក កា .ម មិនមែនជាកិច្ចការងាយស្រួលប៉ុន្មានឡើយ។ ចុះទម្រាំតែត្រូវ សួ រ ម នុស្សម្នាក់អំពីរយៈពេលរបស់ពួកគេទៀត។
វាមានបញ្ហាចម្បងពីរ គឺមនុស្សភាគច្រើនមិនចង់ប្រាប់ត្រង់ ពីព្រោះពួកគេចង់មានមុខមាត់ក្នុងសង្គមដោយគួរតែប្រាប់ពន្លើសពេលវេលា។
បញ្ហាមួយទៀត ពួកគេមិនសូវខ្វ ល់ ខ្វា យ ពីរយៈពេ ល រួ ម .ភេ .ទទេ ។ សិ .ច មិនមែនជាកិ ច្ចការប្រចាំដែលគូ ស្នេ ហ៍ ទាំងពីរត្រូវតាមដាននោះទេ ហើយការវាស់វែងពេលវេលាដែលគ្មានជំនួយអាចមានការលំបាកពេលប្រតិបត្ដិការជាក់ស្ដែង។
តើការស្រាវជ្រាវបង្ហាញពីអ្វីខ្លះ? ការសិក្សាដែលលោកវេជ្ជបណ្ឌិតបានសន្និដ្ឋានអំពីពេលវេលាមធ្យមនៃការប ញ្ចេ ញ ទឹ ក កា .ម ចំពោះមនុស្សទូទៅដែលពា ក់ព័ ន្ធនឹង គូ ស្នេ ហ៍ ៥០០ គូ ម កពីជុំវិញពិភពលោកដោយតាមដានលើវេ លា រួ ម .ភេ .ទ ដល់ ៤ សប្ដាហ៍ ដោយប្រើនាឡិកាកំណត់ពេល។ អ្នកចូលរួមបានចុចប៊ូតុង «start» ពេលផ្ដើមដា ក់ ប ញ្ចូ ល លិ .ង្គ និងចុច «stop» ពេល បា .ញ់ ទឹ ក កា .ម។
ដូច្នេះតើក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវរកឃើញអ្វីខ្លះ? លទ្ធផលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលបំផុតគឺថា វាមានលក្ខណៈខុសគ្នាយ៉ាងឆ្ងាយ។ វេលាមធ្យមសម្រាប់គូ ស្នេ ហ៍ នី មួ យៗ ចាប់ពី ៣៣ វិនាទី ដល់ ៤៤ នាទី ដែលមានភាពប្លែកគ្នា ៨០ ដង។ ដូច្នេះ វា ច្បា ស់ ណា ស់ថា វាគ្មា ន វេលា ម ធ្យម ចំពោះកា រ រួ ម .ភេ .ទឡើយ។
វេលាមធ្យមចំពោះ គូ ស្នេ .ហ៍ ទាំ ងអ ស់ គឺ ៥,៤ នាទី ដែលមានន័យថា បើអ្នកអ ង្កេ តគូ ស្នេ ហ៍ ទាំ ង ៥០០ គូ ចា ប់ពីវេលាខ្លី បំផុតដល់យូរបំផុត គូ ស្នេ ហ៍ ប្រើពេលមធ្យមគឺ ៥,៤ នាទី។ យ៉ាងណា វាមានលទ្ធផលទីពីរផងដែរ។ ជាក់ស្ដែង ការប្រើស្រោ ម អ នា ម័ យ មិនពាក់ព័ន្ធ នឹងពេលវេលា ឬក៏បុ រ ស កា ត់ចុ ងនោះទេ។
វាក៏មិនផ្ដោតសំខាន់លើ គូ ស្នេ ហ៍ មកពីប្រទេសណានោះឡើយ លុះត្រាតែពួកគេមកពីប្រទេសតួកគី ដែល សិ .ច របស់ពួកគេមានរយៈពេលត្រឹម ៣,៧ នាទីខ្លីជាងអ្នកមកពីបណ្ដាប្រទេសដទៃ ដូចជា ហូឡង់ អេស្ប៉ាញ ចក្រភពអង់គ្លេស និងអាមេរិក។ ការរកឃើញគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយទៀតគឺថា គូ ស្នេ ហ៍ វ័ យ ចំ ណា ស់ ប្រើប្រាស់រយៈពេល រួ ម .ភេ .ទ ខ្លីជាងការសិក្សាធ្លាប់ត្រូវបានបង្ហាញកន្លងមក។
តើហេតុអ្វីចាំបាច់ត្រូវប្រើពេលរួមភេទយូរអង្វែង? ជាអ្នកស្រាវជ្រាវជំនាន់ថ្មី លោក ប្រ៊េនដាន ហ្សៃ បានឲ្យដឹងថា ការជជែកពីរយៈពេល រួ ម .ភេ .ទនេះធ្វើឲ្យលោកឆ្ងល់ថា តើហេតុអ្វីបានវាមានរយៈពេលខុសៗគ្នា? សកម្ម ភា ព សិ .ច ដ៏មានអត្ថន័យគឺផ្ដោតលើការ បា .ញ់ បញ្ចូ ល មេ ជី វិ តក្នុ ងប្រ ដា .ប់ ភេ .ទ ស្ដ្រី។ ក្រៅពីចលនាចេញចូលរាប់រយដងក្នុងពេ ល រួ ម .ភេ .ទ ហេតុអ្វីត្រូវធ្វើចលនាលើ ស ពីម្ដ ង សឹ ម បា .ញ់ ទឹ ក កា .ម? យើងធ្វើដឹងថា ដោយសារតែវាធ្វើឲ្យ រំ ជើ ប រំ ជួ ល ទើ ប ត្រូវធ្វើចលនាចេញចូល។
ជាក់ស្ដែង ទោះយើងចូលចិត្ដសាច់ជ្រូកខ្វៃ យើងក៏មិនចាំបាច់ទំពាដល់ ៥ នាទីទើបលេបចូលពោះទេ។ មូលហេតុដែលធ្វើឲ្យយើងប្រើពេលយូរគឺជាសំណួពិបាករកចម្លើយពិតប្រាកដ តែវាទំនងជាមកពី ស ណ្ឋា ន លិ .ង្គ។
កាលពីឆ្នាំ ២០០៣ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញថា ការប្រើ យោ .នី សិ ប្ប និ ម្មិ ត លិ .ង្គ សិ ប្ប និ ម្មិ ត និង មេ ជី វិ ត សិ ប្បនិ ម្មិ ត (ទឹ ក ស្ក រ ពោ ត) ដែលលា ប លើ ជុំ វិ ញ ក្បា .ល លិ .ង្គ ពិ តជាបា នកៀរស ម្អា តទឹ ក ស្ក រ ដែលលា បនោះចេញពី យោ .នី។
នេះបង្ហាញថា សកម្មភា ពរុញដ ក ចុះ ឡើ ងរបស់បុ រ ស ទំ ន ងជាធ្វើឲ្យមេ ជី. វិ. ត បុ រ ស ដទៃខ្ទា ត ចេញមុនពេលដែ ល បា .ញ់ ទឹ ក កា .ម ដែលធានាថា ទឹ ក អា សុ .ច្ចិ របស់ខ្លួ នមា នឱកាសបានចា ប់ ព ង មុ ន។
យ៉ាងណាមិញ ការពិសោធនេះអាចបកស្រាយពីមូលហេតុដែលធ្វើឲ្យ ប្រ ដា .ប់ ភេ .ទ បុ រ ស ឈឺ ស ង្កៀ រ ពេ លបន្ដ ច ល នារុ ញដ ក ក្រោ យពីបា ញ់ទឹ ក កា .ម ដោយសារតែវាត្រូវ បា ន កៀ រទឹ .ក កា .ម របស់ខ្លួ នឯងផងដែរ៕
